Giãn Ruột Sinh Lý Ở Trẻ Sinh Non: Điều Gì Cần Chú Ý?
Giãn ruột sinh lý là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh trong giai đoạn từ 2 tuần đến 3 tháng tuổi, khi hệ tiêu hóa và thần kinh ruột đang hoàn thiện. Tuy nhiên, đối với trẻ sinh non, hiện tượng này cần được chú ý kỹ lưỡng hơn do hệ tiêu hóa của trẻ chưa phát triển đầy đủ, đồng thời sức đề kháng và khả năng thích nghi của trẻ yếu hơn so với trẻ sinh đủ tháng.
Dưới đây là những điều cần biết và lưu ý khi trẻ sinh non bị giãn ruột sinh lý.
1. Đặc Điểm Hệ Tiêu Hóa Của Trẻ Sinh Non
1.1. Hệ Tiêu Hóa Chưa Hoàn Thiện
- Ở trẻ sinh non, các cơ quan tiêu hóa như dạ dày, ruột non, ruột già chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng bị hạn chế.
- Nhu động ruột (chuyển động của ruột giúp đẩy thức ăn) hoạt động chậm hơn so với trẻ đủ tháng.
1.2. Hệ Vi Sinh Đường Ruột Còn Yếu
- Hệ vi sinh đường ruột – yếu tố quan trọng giúp tiêu hóa và miễn dịch – của trẻ sinh non chưa ổn định, dễ bị mất cân bằng khi tiếp xúc với vi khuẩn có hại hoặc thay đổi chế độ dinh dưỡng.
1.3. Dễ Bị Các Vấn Đề Tiêu Hóa
- Trẻ sinh non dễ gặp phải các vấn đề tiêu hóa như trào ngược dạ dày, đầy hơi, táo bón, hoặc viêm ruột hoại tử (NEC) – một tình trạng nguy hiểm liên quan đến viêm và hoại tử ruột.
2. Giãn Ruột Sinh Lý Ở Trẻ Sinh Non: Điều Gì Cần Lưu Ý?
2.1. Tần Suất Đi Ngoài Có Thể Thay Đổi Nhiều Hơn
- Trẻ sinh non bị giãn ruột sinh lý có thể đi ngoài rất thưa (3–10 ngày/lần), nhưng nếu phân vẫn mềm và trẻ không có triệu chứng bất thường, đây là hiện tượng bình thường.
2.2. Hệ Tiêu Hóa Dễ Bị Kích Ứng
- Trẻ sinh non nhạy cảm hơn với những thay đổi trong chế độ ăn uống hoặc cách chăm sóc, có thể gây ra tình trạng đầy hơi, khó tiêu hoặc quấy khóc nhiều.
2.3. Khả Năng Điều Chỉnh Của Ruột Chậm Hơn
- Hệ thần kinh ruột của trẻ sinh non mất nhiều thời gian hơn để hoàn thiện, dẫn đến tình trạng giãn ruột sinh lý kéo dài lâu hơn so với trẻ đủ tháng.
3. Chăm Sóc Trẻ Sinh Non Bị Giãn Ruột Sinh Lý
3.1. Duy Trì Chế Độ Dinh Dưỡng Phù Hợp
3.1.1. Ưu Tiên Bú Mẹ Hoàn Toàn
- Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sinh non, cung cấp các kháng thể và lợi khuẩn giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa.
- Nếu mẹ không đủ sữa, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung sữa công thức dành riêng cho trẻ sinh non.
3.1.2. Pha Sữa Đúng Tỷ Lệ
- Đối với trẻ bú sữa công thức, việc pha sữa đúng tỷ lệ là rất quan trọng để tránh gây áp lực lên hệ tiêu hóa của trẻ.
3.2. Hỗ Trợ Tiêu Hóa Bằng Các Phương Pháp Tự Nhiên
3.2.1. Massage Bụng
- Xoa bụng trẻ nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ để kích thích nhu động ruột, giúp trẻ dễ dàng đi ngoài hơn.
3.2.2. Tắm Nước Ấm
- Tắm nước ấm giúp thư giãn cơ thể và giảm đầy hơi cho trẻ sinh non.
3.2.3. Tư Thế Sau Khi Bú
- Giữ trẻ ở tư thế thẳng đứng từ 15–20 phút sau khi bú để tránh trào ngược và hỗ trợ tiêu hóa.
3.3. Theo Dõi Tần Suất Đi Ngoài Và Đặc Điểm Phân
- Ghi lại tần suất đi ngoài, màu sắc và tính chất phân của trẻ để nhận biết các bất thường.
- Nếu phân mềm và trẻ không quấy khóc, đây là dấu hiệu trẻ vẫn phát triển tốt.
4. Khi Nào Cần Đưa Trẻ Sinh Non Đi Khám?
Dù giãn ruột sinh lý là hiện tượng bình thường, trẻ sinh non cần được đưa đi khám nếu có các biểu hiện sau:
- Không đi ngoài hơn 7 ngày, phân khô, cứng, hoặc có máu.
- Trẻ quấy khóc nhiều, rặn đỏ mặt, bụng căng cứng hoặc đầy hơi kéo dài.
- Dấu hiệu nôn trớ nhiều sau khi bú hoặc bỏ bú.
- Trẻ không tăng cân hoặc có dấu hiệu sụt cân.
5. Nguy Cơ Cần Lưu Ý Ở Trẻ Sinh Non
5.1. Viêm Ruột Hoại Tử (NEC)
- Trẻ sinh non có nguy cơ cao mắc viêm ruột hoại tử, một tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng đến thành ruột.
- NEC thường có triệu chứng như bụng chướng, nôn dịch màu xanh hoặc vàng, và phân có máu.
5.2. Rối Loạn Hấp Thu Dinh Dưỡng
- Hệ tiêu hóa yếu khiến trẻ sinh non dễ bị rối loạn hấp thu, dẫn đến tình trạng chậm tăng cân hoặc suy dinh dưỡng.
6. Lời Khuyên Dành Cho Phụ Huynh
- Duy trì lịch khám định kỳ: Đưa trẻ sinh non đi khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi sự phát triển và kịp thời phát hiện các vấn đề bất thường.
- Tăng cường chăm sóc da kề da (Kangaroo Care): Giúp trẻ cảm thấy an toàn, giảm căng thẳng và hỗ trợ tiêu hóa.
- Chăm sóc vệ sinh đúng cách: Giữ vệ sinh bình bú, núm vú và tay trước khi cho trẻ bú để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.
7. Kết Luận
Giãn ruột sinh lý ở trẻ sinh non là hiện tượng bình thường, nhưng cần được theo dõi sát sao hơn do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện và nhạy cảm hơn so với trẻ đủ tháng. Việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, hỗ trợ tiêu hóa bằng các phương pháp tự nhiên, và theo dõi kỹ lưỡng sẽ giúp trẻ vượt qua giai đoạn này một cách an toàn và phát triển khỏe mạnh.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay để đảm bảo sức khỏe cho trẻ!