Bệnh Tic Ở Trẻ Em: Khi Con Bị Giật Mắt, Nháy Mũi, Rung Vai – Mẹ Có Nên Lo?

1. Mở đầu: Con cứ “nháy mắt, giật miệng” liên tục – mẹ nên làm gì?

Mẹ có bao giờ thấy bé cứ chớp mắt liên tục, lắc đầu nhẹ, hoặc phát ra âm thanh vô thức như húng hắng, ho nhẹ, hít mũi? Những hành vi này không phải con đang bắt chước ai hay làm trò đâu mẹ ạ. Rất có thể bé đang gặp một vấn đề được gọi là rối loạn tic – một rối loạn lành tính nhưng dễ khiến cha mẹ lo lắng và hiểu lầm.

Bác sĩ Hương sẽ giúp mẹ hiểu đúng về tic ở trẻ: nó là gì, có nguy hiểm không, có cần điều trị không và chăm con thế nào để con vượt qua nhẹ nhàng nhé!

2. Tic là gì? Phân biệt tic với thói quen xấu

Tic là những chuyển động hoặc âm thanh đột ngột, ngắn, lặp đi lặp lại một cách vô thức. Trẻ mắc tic không kiểm soát được hành vi này, dù đôi lúc con có thể kiềm chế trong thời gian ngắn.

🔹 Có 2 dạng tic chính:

• Tic vận động: chớp mắt, nhíu mày, lắc đầu, giật vai, nhăn mặt…

• Tic âm thanh: ho hắng, hít mũi, khịt mũi, lẩm bẩm, phát âm vô nghĩa…

📌 Tic khác với thói quen xấu vì trẻ không chủ động làm, và càng bị nhắc, con càng bối rối và dễ bị nặng hơn.

3. Nguyên nhân gây tic ở trẻ

Tic không phải lỗi của bé hay của mẹ. Nó liên quan đến hoạt động của hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là sự mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh dopamine.

💡 Một số yếu tố góp phần làm khởi phát hoặc làm nặng thêm tic:

• Căng thẳng, lo lắng, thay đổi môi trường sống

• Thiếu ngủ, mệt mỏi

• Áp lực học tập, gia đình căng thẳng

• Di truyền: nếu bố mẹ từng có tic nhẹ hoặc rối loạn lo âu

• Sau nhiễm virus, viêm họng liên cầu (hiếm)

4. Triệu chứng thường gặp của tic ở trẻ

📌 Các biểu hiện tic có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào, thường bắt đầu từ 5–10 tuổi và thay đổi theo thời gian:

• Nháy mắt liên tục

• Hít mũi, khịt khịt không do cảm

• Giật vai, gật đầu nhẹ

• Lè lưỡi, nhăn mặt, đảo mắt

• Phát ra tiếng ho, ậm ừ, rít rít…

⏱️ Tic thường tăng khi trẻ lo lắng, mệt mỏi và giảm khi con tập trung hoặc ngủ.

5. Các dạng rối loạn tic thường gặp

🔹 Tic thoáng qua (tạm thời): xuất hiện dưới 1 năm, thường tự hết. Đây là dạng phổ biến nhất.

🔹 Tic mạn tính: kéo dài trên 1 năm, không gây nguy hiểm nhưng có thể ảnh hưởng tâm lý.

🔹 Hội chứng Tourette: trẻ có cả tic vận động và âm thanh, phức tạp, kéo dài. Dạng này hiếm gặp hơn, cần đánh giá kỹ hơn từ chuyên gia thần kinh/trẻ em.

6. Bệnh tic có nguy hiểm không?

Đa số các trường hợp tic ở trẻ là lành tính, không ảnh hưởng đến trí thông minh hay phát triển thể chất. Tuy nhiên nếu không được hướng dẫn đúng, con dễ bị hiểu lầm là “nghịch ngợm” hoặc “vô duyên”, dẫn đến tự ti, lo âu, khó hoà nhập.

🎯 Vì vậy, hiểu đúng – đồng hành đúng là chìa khoá giúp con vượt qua.

7. Mẹ nên làm gì khi con có biểu hiện tic?

❤️ Điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và đừng mắng con.

✅ Không trêu chọc hay la rầy khi con nháy mắt, khịt mũi

✅ Đừng nhắc đi nhắc lại vì sẽ khiến con căng thẳng và tic nặng hơn

✅ Quan sát thời điểm con hay bị tic – buổi tối? trước khi đi học? khi bị mắng?

✅ Tạo môi trường an toàn, thoải mái, vui vẻ cho con

✅ Cho con ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh

✅ Khuyến khích hoạt động thư giãn như vẽ, đọc sách, chơi ngoài trời

8. Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

⏰ Nếu con có các dấu hiệu sau, mẹ nên đưa đi khám sớm:

• Tic kéo dài trên 1 năm

• Tăng dần tần suất và mức độ

• Ảnh hưởng đến học tập, giao tiếp, tự ti

• Kèm theo các rối loạn như tăng động, lo âu, trầm cảm

• Tic âm thanh như nói bậy, chửi tục không kiểm soát (gợi ý hội chứng Tourette)

👉 Bác sĩ sẽ đánh giá tổng thể và có thể chỉ định liệu pháp hành vi hoặc thuốc (nếu cần).

9. Bệnh tic ở trẻ có chữa được không?

🧠 Tin vui là đa số trẻ sẽ tự hết tic theo thời gian, đặc biệt là tic thoáng qua.

✅ Với sự hỗ trợ đúng cách từ cha mẹ, kết hợp liệu pháp tâm lý – hành vi, trẻ hoàn toàn có thể kiểm soát và vượt qua rối loạn tic mà không cần dùng thuốc.

10. Kết luận: Hiểu – Yêu – Đồng Hành, đó là cách mẹ giúp con vượt qua tic

Tic không đáng sợ nếu mẹ hiểu đúng. Đừng để những cái chớp mắt hay tiếng húng hắng khiến mẹ lo lắng quá mức. Hãy xem đó là “một đoạn ngắn trong hành trình lớn lên của con” – với sự thấu hiểu, yêu thương và kiên nhẫn từ cha mẹ, con sẽ sớm đi qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng.