Trẻ Ngủ Hay Nói Sảng: Mẹ Đừng Quá Lo, Hãy Hiểu Rõ Nguyên Nhân Và Cách Xử Lý

1. Mở đầu: Khi bé vừa ngủ vừa lẩm bẩm “nói mớ” – mẹ nên lo hay nên cười?

Có bao giờ mẹ đang ngủ thì nghe con lẩm bẩm gì đó trong vô thức? Có bé còn “tranh cãi” với bạn trong mơ, nói chuyện rất hăng say dù mắt vẫn nhắm nghiền. Nhiều mẹ thắc mắc: bé ngủ hay nói sảng có phải dấu hiệu bất thường? Có cần đưa đi khám hay không?

Thực tế, đây là hiện tượng khá phổ biến ở trẻ em – đặc biệt trong giai đoạn hệ thần kinh và giấc ngủ của trẻ đang phát triển. Nhưng cũng có những lúc nói sảng là dấu hiệu của căng thẳng, lo âu, hay rối loạn giấc ngủ mà mẹ không nên bỏ qua.

2. Ngủ nói sảng ở trẻ là gì?

Nói sảng khi ngủ (hay còn gọi là nói mớ) là hành vi trẻ phát ra âm thanh, từ ngữ hoặc câu nói vô thức trong khi ngủ. Trẻ có thể nói ngắn gọn như “không!”, “đừng lấy!” hoặc những câu dài như đang đối thoại.

📌 Đây là hiện tượng thuộc nhóm parasomnia – rối loạn giấc ngủ lành tính, không gây nguy hiểm nếu xảy ra lẻ tẻ và không kéo dài.

3. Vì sao trẻ lại ngủ hay nói sảng?

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ ngủ nói mớ, phổ biến nhất bao gồm:

✅ 1. Giấc ngủ chưa sâu, chuyển giấc bất thường

• Trẻ ở giai đoạn ngủ nông (REM sleep) dễ bị kích hoạt vùng ngôn ngữ trong não, dẫn đến nói sảng.

• Giai đoạn này thường xảy ra khoảng 1–2 giờ sau khi ngủ và kéo dài vài phút.

✅ 2. Căng thẳng, kích thích quá mức ban ngày

• Trẻ chơi game, xem màn hình quá nhiều hoặc bị la mắng, lo lắng chuyện học hành.

• Những trải nghiệm này “tái hiện lại” khi bé ngủ, dẫn đến nói sảng hoặc mơ thấy ác mộng.

✅ 3. Thiếu ngủ hoặc ngủ không đúng giờ

• Ngủ muộn, giấc ngủ không đủ khiến não hoạt động bất thường khi chuyển pha giấc ngủ, gây ra nói mớ.

✅ 4. Di truyền

• Nếu bố mẹ từng bị nói sảng khi nhỏ, nguy cơ trẻ cũng có hiện tượng này là khá cao.

4. Ngủ nói sảng có nguy hiểm không?

Trong phần lớn trường hợp, ngủ nói sảng là lành tính và tự biến mất khi trẻ lớn hơn. Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý nếu kèm theo các dấu hiệu sau:

🚩 Trẻ la hét, hoảng sợ, toát mồ hôi khi ngủ (có thể là hoảng loạn trong giấc ngủ – night terror)

🚩 Trẻ nói sảng kéo dài nhiều tuần, nhiều lần trong đêm

🚩 Trẻ nói những từ ngữ mang tính lo âu, bạo lực, sợ hãi

🚩 Trẻ ban ngày buồn bã, học tập sa sút, dễ nổi cáu

👉 Khi đó, mẹ nên đưa con đi khám chuyên khoa tâm lý – thần kinh nhi để được đánh giá và hướng dẫn can thiệp kịp thời.

5. Cách giúp trẻ hạn chế nói sảng khi ngủ

🧘 1. Tạo thói quen ngủ lành mạnh cho bé:

• Ngủ đúng giờ mỗi tối, kể cả cuối tuần

• Không xem tivi, điện thoại trước giờ đi ngủ ít nhất 1 giờ

• Phòng ngủ yên tĩnh, ánh sáng dịu, thoáng mát

📖 2. Giúp bé thư giãn trước khi ngủ:

• Tắm nước ấm

• Đọc sách nhẹ nhàng

• Nghe nhạc êm dịu

🧡 3. Chia sẻ, gỡ rối tâm lý ban ngày:

• Dành thời gian lắng nghe con kể về trường học, bạn bè

• Động viên con khi lo lắng thay vì quát mắng

• Tránh ép học quá sức hoặc tạo áp lực thành tích

🍲 4. Dinh dưỡng và vận động hợp lý:

• Ăn uống đủ chất, tránh đồ ngọt buổi tối

• Vận động nhẹ mỗi ngày: đi bộ, chơi ngoài trời, yoga trẻ em

6. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ nếu:

❗ Trẻ ngủ hay nói sảng kéo dài >2–3 tuần

❗ Có kèm la hét, đập tay chân, mất kiểm soát hành vi khi ngủ

❗ Có tiền sử co giật khi ngủ, rối loạn thần kinh, tăng động, lo âu

❗ Nghi ngờ con gặp stress kéo dài mà mẹ không rõ nguyên nhân

7. Kết luận: Bé nói sảng khi ngủ – đừng vội lo, hãy nhẹ nhàng quan sát và hỗ trợ

Mẹ yêu quý, một bé ngủ nói mớ có thể chỉ là vì quá mệt sau một ngày dài vui chơi. Nhưng nếu tần suất tăng lên, hãy nhìn sâu hơn vào nhịp sinh hoạt, cảm xúc và thói quen hằng ngày của con. Đôi khi, chỉ cần điều chỉnh lại lịch ngủ, giảm áp lực học tập và tăng cường gắn kết cảm xúc, con sẽ ngủ yên hơn, không còn nói sảng nữa.