0918884666
0918884666
“Mỗi lần con ọc sữa là tim mẹ thắt lại”, “Bé nhà em bú xong là ọc thành dòng, em sợ lắm…” – Đây là chia sẻ của rất nhiều mẹ bỉm sữa trong hành trình chăm con những tháng đầu đời. Nôn trớ là một hiện tượng rất thường gặp ở trẻ sơ sinh, khiến cha mẹ không khỏi lo lắng. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp nôn trớ ở trẻ nhỏ là hiện tượng sinh lý bình thường, không phải bệnh lý nguy hiểm.
Theo thống kê, khoảng 50–70% trẻ sơ sinh bị nôn trớ ít nhất một lần trong những tháng đầu sau sinh . Vậy làm sao để phân biệt nôn trớ sinh lý với dấu hiệu bệnh lý? Làm sao giúp con giảm nôn trớ mà không cần dùng thuốc? Mẹ hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!
Nôn trớ sinh lý là hiện tượng trẻ sơ sinh bị ọc sữa, trớ sữa ngay sau khi bú, thường là do hệ tiêu hoá của bé chưa phát triển hoàn thiện. Cơ vòng thực quản dưới – bộ phận ngăn thức ăn trào ngược từ dạ dày lên miệng – còn yếu, khiến sữa dễ bị đẩy ngược ra ngoài khi bé nằm sai tư thế, bú quá no hoặc nuốt nhiều hơi khi bú.
Đặc điểm của nôn trớ sinh lý:
Xảy ra ngay sau bú.
Sữa trớ ra không có mùi chua, thường là sữa trắng hoặc lỏng như sữa tươi.
Bé vẫn bú ngoan, tăng cân, vui chơi và ngủ tốt.
Hiện tượng này giảm dần từ tháng thứ 6 và biến mất hoàn toàn sau 12–18 tháng tuổi.
Có nhiều yếu tố sinh lý bình thường gây ra hiện tượng ọc sữa ở trẻ nhỏ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:
Ở trẻ sơ sinh, cơ vòng thực quản dưới (Lower Esophageal Sphincter – LES) còn yếu, dễ mở ra khi có áp lực trong dạ dày. Điều này khiến sữa trào ngược lên thực quản và ra ngoài miệng sau bú.
Nếu bé bú nhanh, bú sai khớp ngậm hoặc bú bình không đúng cách, không khí sẽ vào dạ dày. Khi dạ dày đầy khí, nó sẽ tạo áp lực và đẩy sữa ra ngoài.
Việc bồng bé sai tư thế, đặt nằm ngay sau khi bú, thay tã hoặc chơi đùa mạnh sau bú đều có thể gây ra nôn trớ.
Chế độ ăn của mẹ nhiều đồ cay, chua, dầu mỡ, nước ngọt có gas có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa, khiến bé khó tiêu và dễ bị trớ.
Khi bú quá no, dạ dày bị căng khiến sữa dễ bị trào ngược ra ngoài.
Phân biệt đúng giúp mẹ tránh lo lắng không cần thiết, đồng thời nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường cần can thiệp y tế.
| Đặc điểm | Nôn trớ sinh lý | Nôn trớ bệnh lý |
|---|---|---|
| Tần suất | Thỉnh thoảng sau bú | Thường xuyên, nhiều lần/ngày |
| Lượng sữa | Ít, thường dính miệng hoặc chảy nhẹ | Nhiều, thành dòng mạnh |
| Màu sắc | Trắng, không mùi chua | Vàng, xanh, có thể lẫn máu |
| Thể trạng bé | Vẫn bú, chơi, ngủ bình thường | Bỏ bú, chậm tăng cân, quấy khóc |
| Thời điểm xảy ra | Sau khi bú hoặc khi thay đổi tư thế | Có thể xảy ra bất kỳ lúc nào |
⛑ Cảnh báo cần đưa bé đi khám ngay:
Nôn vọt thành tia nhiều lần trong ngày.
Nôn kèm sốt, tiêu chảy, mất nước.
Phân bất thường: phân nhầy, máu, lỏng nhiều lần.
Bé sụt cân, chậm lớn hoặc bỏ bú.
Đặt đầu bé cao hơn bụng, hơi nghiêng.
Nếu bú mẹ, hãy đảm bảo bé ngậm trọn quầng vú.
Với bé bú bình, chọn núm ti phù hợp độ tuổi.
Sau khi bú xong, mẹ nên bế bé thẳng đứng, vỗ nhẹ lưng để tống khí ra ngoài.
Vỗ từ dưới lên, nhẹ nhàng, tránh gây đau.
Nên để bé nằm nghiêng trái, kê cao đầu khoảng 15–30 độ để giảm trào ngược.
Có thể bế bé thẳng khoảng 15–30 phút sau bú trước khi đặt xuống.
Không lắc, đùa giỡn hoặc thay tã ngay sau khi bé bú.
Hãy để bé nghỉ ngơi yên tĩnh, tránh kích thích.
Nếu bé hay nôn trớ, mẹ có thể chia nhỏ lượng sữa mỗi lần bú.
Tránh để bé bú quá no.
Hạn chế đồ cay, chua, dầu mỡ, thức ăn lên men.
Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo, rau xanh, thịt nạc, sữa chua.
Từ 6 tháng tuổi: Bé bắt đầu ăn dặm, hệ tiêu hóa phát triển hơn nên tình trạng nôn trớ giảm rõ rệt.
Từ 12–18 tháng tuổi: Phần lớn trẻ không còn bị nôn trớ nữa.
⚠️ Tuy nhiên, nếu bé vẫn nôn trớ thường xuyên sau 18 tháng, mẹ nên cho bé đi khám để loại trừ các bệnh lý về tiêu hoá như trào ngược dạ dày thực quản bệnh lý (GERD), hẹp môn vị,…
Thông thường, nôn trớ sinh lý không nguy hiểm, không ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu mẹ không xử lý đúng, bé có thể gặp các biến chứng như:
Viêm đường hô hấp do hít sữa vào phổi.
Viêm thực quản do trào ngược kéo dài.
Suy dinh dưỡng nếu bé nôn nhiều và chậm tăng cân.
Mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế nếu thấy các dấu hiệu sau:
Bé nôn vọt, nôn nhiều lần/ngày, có màu bất thường (xanh, vàng, lẫn máu).
Chậm tăng cân, bỏ bú, khó ngủ, quấy khóc nhiều.
Có kèm sốt, tiêu chảy, mệt mỏi, co giật.
Bé trên 18 tháng vẫn nôn trớ thường xuyên.
Không. Phần lớn trẻ không cần dùng thuốc. Chỉ cần chăm sóc đúng cách và theo dõi.
Không nên thay đổi sữa liên tục. Nếu nghi ngờ sữa không phù hợp, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhi.
Có. Miễn bé vẫn khỏe mạnh, mẹ có thể tiếp tục cho bé bú như bình thường, nhưng cần chia nhỏ lượng sữa và theo dõi kỹ.
🧸 Nôn trớ sinh lý là hiện tượng phổ biến và không nguy hiểm ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong 6 tháng đầu đời. Việc hiểu đúng bản chất, nguyên nhân và cách xử lý sẽ giúp cha mẹ an tâm hơn trong quá trình chăm con.
👉 Nếu mẹ còn lo lắng, hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc đến Phòng khám đa khoa Ái Nghĩa để được thăm khám và tư vấn chính xác.
