Uốn ván sơ sinh là một bệnh nhiễm trùng nguy hiểm, với tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh từ 70% đến 80%. Nguyên nhân chủ yếu là do vi khuẩn Clostridium tetani xâm nhập vào cơ thể qua vết thương ở rốn, đặc biệt trong các trường hợp chăm sóc rốn không đảm bảo vô trùng. Bài viết dưới đây cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả căn bệnh này.
Nguyên Nhân Gây Uốn Ván Sơ Sinh
Uốn ván rốn sơ sinh xảy ra khi vi khuẩn Clostridium tetani xâm nhập vào cơ thể trẻ qua các con đường sau:
- Dụng cụ cắt rốn không vô trùng: Dao, kéo hoặc các dụng cụ y tế không đảm bảo vệ sinh.
- Người đỡ đẻ không vệ sinh tay: Không rửa tay sạch sẽ trước khi tiếp xúc với trẻ sơ sinh.
- Chăm sóc rốn không sạch sẽ: Sử dụng băng gạc không vô trùng hoặc vệ sinh rốn không đúng cách.
- Sinh tại nhà hoặc sinh rớt: Thiếu các phương tiện vô trùng để cắt và chăm sóc rốn.
Triệu Chứng Uốn Ván Ở Trẻ Sơ Sinh
Triệu chứng uốn ván sơ sinh thường xuất hiện sớm, bao gồm:
- Triệu Chứng Ban Đầu:
- Bỏ bú hoặc bú khó khăn.
- Trẻ không thể há miệng.
- Triệu Chứng Nặng Sau 24 Giờ:
- Cứng hàm liên tục.
- Co cứng toàn thân: mặt, cổ, lưng, bụng, chân tay đều căng cứng.
- Tay nắm chặt, toàn thân co giật khi có tiếng động hoặc chạm vào.
- Nhiễm trùng rốn: rốn ướt, có mủ, mùi hôi, da quanh rốn đỏ viêm.
- Biến Chứng Nặng:
- Ngưng thở, gây tử vong nhanh chóng nếu không được điều trị.
Cách Phòng Ngừa Uốn Ván Sơ Sinh
1. Tiêm Phòng Uốn Ván Cho Phụ Nữ Mang Thai
Phụ nữ mang thai nên được tiêm phòng đầy đủ để phòng ngừa uốn ván cho mẹ và bé:
- Người chưa tiêm phòng:
- Mũi 1: Tiêm ngay khi phát hiện thai nghén.
- Mũi 2: Tiêm cách mũi 1 ít nhất 1 tháng, và cách thời gian dự kiến sinh ít nhất 1 tháng.
- Người đã tiêm đủ 2 mũi:
- Tiêm 1 mũi nếu lần tiêm trước dưới 5 năm.
- Tiêm 2 mũi nếu lần tiêm trước trên 5 năm.
- Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ:
- Tiêm đủ 5 mũi phòng uốn ván theo lịch:
- Mũi 1: Tuổi dậy thì hoặc từ 16 tuổi.
- Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 30 ngày.
- Mũi 3: Cách mũi 2 ít nhất 6 tháng hoặc khi mang thai lại.
- Mũi 4: Cách mũi 3 ít nhất 1 năm hoặc khi mang thai lại.
- Mũi 5: Cách mũi 4 ít nhất 1 năm hoặc khi mang thai lại.
2. Chăm Sóc Rốn Đúng Cách
Để phòng ngừa nhiễm trùng rốn, cần đảm bảo vệ sinh tuyệt đối khi chăm sóc rốn tại nhà:
- Rửa tay: Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước trước khi chăm sóc rốn.
- Tháo băng rốn: Quan sát kỹ rốn và vùng da xung quanh để phát hiện dấu hiệu bất thường.
- Sát trùng rốn:
- Rửa tay hoặc sát trùng tay lại bằng dung dịch cồn 70 độ.
- Sử dụng que gòn vô trùng tẩm cồn để vệ sinh rốn nhẹ nhàng.
- Băng rốn: Sử dụng băng gạc vô trùng để băng rốn lại.
3. Đảm Bảo Điều Kiện Vệ Sinh Khi Sinh Nở
- Đẻ tại cơ sở y tế đảm bảo vô trùng.
- Dụng cụ cắt rốn phải được tiệt trùng.
- Bảo đảm người đỡ đẻ tuân thủ quy trình vệ sinh tay và sử dụng trang phục vô khuẩn.
Kết Luận
Phòng bệnh uốn ván sơ sinh không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ mà còn giảm tỷ lệ tử vong đáng kể. Tiêm phòng đầy đủ và chăm sóc rốn đúng cách là những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh. Nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường như bỏ bú, rốn viêm đỏ hoặc co cứng toàn thân, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được thăm khám và điều trị.
