“Thay tã cho bé thì phát hiện máu trong phân – mẹ hoảng loạn, không biết con có bị bệnh gì nguy hiểm không.”
“Con than đau bụng, rồi đi tiêu ra máu – mẹ lo sợ, không rõ đây có phải dấu hiệu nghiêm trọng…”
👉 Trẻ đi ngoài ra máu là tình trạng không hiếm gặp, đặc biệt trong giai đoạn ăn dặm hoặc khi hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm.
📌 Vậy nguyên nhân nào khiến bé bị đi tiêu ra máu? Dấu hiệu nào là bình thường, dấu hiệu nào cần đi khám ngay? Cùng tìm hiểu kỹ trong bài viết dưới đây để mẹ xử lý đúng – kịp thời – không hoảng loạn!
Trẻ đi ngoài ra máu là khi có máu xuất hiện trong phân, dưới nhiều dạng khác nhau:
Máu đỏ tươi phủ ngoài phân
Máu đỏ sẫm lẫn trong phân
Máu dính trên tã hoặc giấy lau
Phân đen sệt, có mùi tanh (gợi ý chảy máu tiêu hóa trên)
👉 Màu sắc và cách xuất hiện của máu sẽ gợi ý vị trí tổn thương trong ống tiêu hóa. Việc quan sát kỹ sẽ giúp mẹ phân biệt bệnh nhẹ hay nặng, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn.
Táo bón ở trẻ nhỏ là nguyên nhân chiếm >60% các trường hợp đi tiêu ra máu. Khi bé rặn mạnh để đẩy phân ra, niêm mạc hậu môn dễ bị rách, chảy máu đỏ tươi ngoài phân.
Dấu hiệu nhận biết:
Phân cứng, to như “viên đá”
Bé đỏ mặt, kêu đau khi đi cầu
Máu đỏ tươi dính bên ngoài phân hoặc giấy vệ sinh
Bé nín nhịn, sợ đi tiêu
👉 Cách xử lý tại nhà:
Tăng chất xơ: rau xanh, bơ, mận, lê, đu đủ
Uống đủ nước (trẻ >6 tháng)
Massage bụng nhẹ nhàng, tập thói quen đi tiêu vào khung giờ cố định
Hạn chế các thực phẩm gây táo: chuối xanh, phô mai, bánh quy
Nứt kẽ hậu môn xảy ra khi bé rặn quá mức, phân cứng làm trầy xước vùng da quanh hậu môn.
Dấu hiệu đặc trưng:
Bé đau hoặc khóc thét khi đi tiêu
Máu đỏ tươi, thường xuất hiện ngay sau phân
Có thể thấy vết nứt nhỏ khi quan sát vùng hậu môn
👉 Xử lý tại nhà:
Vệ sinh hậu môn bằng nước ấm
Thoa thuốc làm lành theo chỉ định bác sĩ
Điều chỉnh chế độ ăn để ngăn tái phát táo bón
Dị ứng đạm sữa bò là nguyên nhân phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ:
Bú sữa công thức
Bú mẹ nhưng mẹ ăn nhiều sữa bò và chế phẩm từ sữa
Đạm bò gây kích ứng niêm mạc ruột → viêm ruột nhẹ → xuất huyết → máu trong phân.
Biểu hiện thường gặp:
Phân nhầy, lỏng, có vệt máu nhỏ
Hay xì hơi, nôn trớ
Quấy khóc sau bú, chậm tăng cân
Có thể nổi mẩn, khò khè
👉 Cách xử lý:
Mẹ loại bỏ toàn bộ sữa bò và chế phẩm khỏi khẩu phần ăn
Đổi sữa công thức sang loại thủy phân hoàn toàn hoặc không chứa đạm bò
Theo dõi đáp ứng sau 2–4 tuần và tái khám định kỳ
Vi khuẩn như Salmonella, E. coli, Shigella… có thể gây viêm ruột cấp, dẫn tới tiêu chảy có máu.
Dấu hiệu cảnh báo:
Bé sốt cao, mệt mỏi, bỏ bú
Tiêu chảy phân lỏng nhiều lần/ngày, có máu và nhầy
Da nhăn, khô môi do mất nước
Có thể kèm nôn ói
👉 Cần đưa đi khám ngay để:
Xét nghiệm phân
Bù nước điện giải
Điều trị kháng sinh nếu có chỉ định
Lồng ruột là tình trạng một đoạn ruột “tụt” vào đoạn ruột bên cạnh → chèn ép, cản trở lưu thông máu, có thể hoại tử ruột.
Biểu hiện điển hình:
Bé đột ngột đau bụng từng cơn → co chân, khóc thét
Nôn trớ, bỏ bú, vã mồ hôi
Đi ngoài ra phân nhầy máu như “nước mận chín”
Mệt lả, lừ đừ, da tái
⚠️ Tình huống cấp cứu – cần đi viện ngay lập tức. Càng để lâu, nguy cơ hoại tử ruột càng cao.
| Tình trạng | Hành động |
|---|---|
| Máu chảy nhiều, tái đi tái lại | 🔴 Khám gấp |
| Sốt cao, tiêu chảy, nôn ói, bỏ bú | 🔴 Khám gấp |
| Phân đen, mùi hôi bất thường | 🔴 Khám gấp |
| Bé kêu đau bụng, co chân, lả người | 🔴 Cấp cứu ngay |
| Nghi ngờ dị ứng đạm sữa bò | 🟡 Theo dõi sát & khám chuyên khoa |
| Máu đỏ tươi, lượng ít, không sốt | 🟢 Có thể theo dõi tại nhà 1–2 ngày |
Máu có đỏ tươi hay đen?
Máu nhiều hay ít? Dính trong hay ngoài phân?
Có kèm sốt, tiêu chảy, nôn, đau bụng không?
📒 Ghi lại chi tiết, chụp ảnh nếu cần để trình bày với bác sĩ.
Tăng chất xơ: đu đủ, lê, bơ, rau cải ngọt
Uống đủ nước mỗi ngày (đặc biệt với trẻ ăn dặm)
Tránh sữa đặc, phô mai, chuối xanh
Nếu bé:
Vẫn bú tốt
Không sốt
Chơi ngoan, ngủ tốt
Máu đỏ tươi, chỉ dính ngoài phân
👉 Có thể theo dõi tại nhà 1–2 ngày, sau đó đưa đi khám nếu không cải thiện.
| STT | Nguyên nhân | Dấu hiệu chính | Mức độ nguy hiểm |
|---|---|---|---|
| 1️⃣ | Táo bón | Máu đỏ tươi, phân cứng | Nhẹ – theo dõi tại nhà |
| 2️⃣ | Nứt kẽ hậu môn | Bé đau khi rặn, máu ngoài phân | Nhẹ – dùng thuốc bôi |
| 3️⃣ | Dị ứng đạm sữa bò | Phân nhầy máu, nôn trớ, đầy hơi | Trung bình – cần điều chỉnh sữa |
| 4️⃣ | Nhiễm trùng tiêu hóa | Sốt, phân nhầy máu, tiêu chảy | Nguy hiểm – khám gấp |
| 5️⃣ | Lồng ruột | Đau bụng, phân máu như mận chín | Cấp cứu – rất nguy hiểm |
Mẹ ơi, máu trong phân của con không phải lúc nào cũng là dấu hiệu nguy hiểm, nhưng nếu mẹ hiểu đúng – hành động sớm – theo dõi sát, con sẽ sớm hồi phục và mẹ sẽ không còn phải lo lắng quá mức.
🧡 Hãy ghi nhớ: bình tĩnh – quan sát – xử lý đúng. Đó là chìa khóa quan trọng nhất giúp mẹ vững vàng trên hành trình chăm con khỏe mạnh!